Een cardanfiets is een fiets die niet zoals gebruikelijk met een ketting of riem wordt aangedreven maar met een cardanas. Een cardanaandrijving wordt al jarenlang en veelvuldig bij diverse automerken en ook op motoren toegepast. Ook bij een aantal fietsmerken wordt deze aandrijving al vele jaren succesvol toegepast.
In Nederland worden door de fietsmerken byAr bike, Beixo en Brikbikes gebruik gemaakt van een cardanaandrijving. Jaarlijks groeit het aantal fietsen en daarmee het aantal gebruikers van fietsen met een cardanas. O.a. in Nederland rijden al vele duizenden fietsen met een cardanas rond. De fietsproducenten van de cardanfietsen verwachten dat dit aantal in de komende jaren verder zal groeien.
De toepassing van de cardanas op de fiets kent een lange historie. Al in de pionier dagen van de fiets experimenteerde men met een dergelijke aandrijving.
Men treft nog diverse voorbeelden van historische cardanfietsen aan in privécollecties of in die van musea. Door verschillende technische ontwikkelingen, nieuwe componenten en verbeterde productietechnieken, is de cardanas een volwaardig alternatief voor de fietsen met een ketting of riem.
De voordelen
- Stabiele energieoverbrenging van een cardanas
- Technisch zeer hoogwaardige aandrijving
- Extreem weinig onderhoud
- Nooit meer spannen of smeren
- Aandrijving als design kenmerk
- Nooit meer een kledingstuk tussen de ketting
- Blijft werken, loopt niet van de tandwielen af zoals een ketting kan
- Zeer schoon, hoeft niet of nauwelijks gesmeerd te worden
- Geruisloos
- Geen kwetsbare kettingkast nodig
- Uiterst duurzaam
Beixo 
Brikbikes 
ByAr
Het toepassen van een cardanas op een fiets vergt specifieke kennis en een grote zorg bij ontwerp, assemblage en onderhoud. Een cardanas dient o.a. zonder inbouw druk in het fietsframe te worden geplaatst. Van een technische tolerantie bij de framebouw kan dan ook nagenoeg geen sprake zijn. Dit vergt een zeer grote precisie van de fabrikant wat tot uitdrukking komt in de gehele kwaliteit van fietsen met een cardanas.
Cardanfietsen zijn in het algemeen fietsen met een uitstekende kwaliteit en een lange levensduur. Lidmaatschap van de Federatie Cardanfiets zal daarmee ook als een keurmerk gaan dienen.
Cardan Historie
Cardanfietsen hebben een lange historie, die teruggaat tot eind 19e eeuw. In die tijd was de cardanaandrijving een geduchte concurrent van de toen zwakke fietsketting. De kwaliteit van deze laatste liet behoorlijk te wensen over. Ook in auto’s werden in die tijd kettingen gebruikt en hier zocht men alternatieven voor. Deze vond men in de vorm van tandwielen verbonden door een aandrijfas. Deze techniek sloop ook door naar de fietsindustrie.
De eerste patenten voor fietsen aangedreven door een as dateren uit het einde van de 19e eeuw. A. Fearnhead verkreeg in oktober 1891 het Britse patent op een fiets met een aandrijfas die in een ingesloten buis boven de achtervork liep. Bij het Amerikaanse patent van Walter Stillman (juli 1891) liep de aandrijfas door de achtervork zelf.
In Amerika werden al vanaf 1893 asaangedreven fietsen geproduceerd door de “League Cycle Company”. Rond 1898 waren ze redelijk populair.
In continentaal Europa legde de Fabrique Nationale (F.N.) uit Namen die zich vanaf 1898 toe op de productie van fietsen zonder ketting. Door haar achtergrond als wapenfabriek leverde F.N. vooral aan het Belgische leger. Hier was betrouwbaarheid en onderhoud een groter issue was dan op de particuliere markt. Een van haar modellen kreeg behoorlijke faam in Frankrijk, onder de naam Acatane.
Ook in Nederland brachten fabrikanten modellen op de markt met als pionier het bedrijf “Burgers” uit Deventer. Niet alleen in ons eigen land maar ook internationaal.
Hoe dan ook: rond de eeuwwisseling van de 19e naar de 20e eeuw was de fiets met een ketting nog lang niet dominant in het straatbeeld en beleefde de cardanfiets haar hoogtepunt.
In 1902 presenteerde de “Hill-Climber Cycle Mfg. Co.” een cardanfiets met drie versnellingen. Dit systeem werkte met drie verschillende sets kegeltandwielen. Door de zijdelingse krachten die de kegeltandwielen op elkaar uitoefenden moest het frame verstevigd worden. Bovendien kon een derailleur niet worden gebruikt; als men wilde schakelen moest een naafversnelling worden toegepast.
Ondertussen stond de ontwikkeling van de ketting niet stil en een verbetering van de kwaliteit bovenop een fors prijsverschil betekende het geleidelijk verdwijnen van de markt van de cardanfietsen vanaf 1925. Als een van de laatste fabrikanten in Europa bleef het Duitse Dürkopp fietsen met een asaandrijving produceren. Tijdens de Tweede Wereldoorlog moest ook Dürkopp het voor gezien houden.
Gedurende meer dan een halve eeuw waren de cardanfietsen van de markt verdwenen. Tot eind jaren 80 nieuwe technieken ontstonden die betrouwbaardere en vooral soepelere cardanaandrijvingen opleverden. Er werd vooral in Duitsland, de VS, Japan en Denemarken gepioneerd.
In de jaren 1980 bracht de firma Fendt haar eerste modellen op de markt met een totaal vernieuwde techniek. Beter lagers, tandwielen en verfijnde CNC -snijders maken een beter rendement mogelijk. Ook de ontwikkeling van naafversnelling heeft niet stilgestaan, waardoor versnellingen geen probleem meer zijn.
In de VS kwam Dynamic Bicycles vanaf 1991 met een nieuwe generatie cardanfietsen. Door deze voortrekkers is er tegenwoordig weer een groeiend aantal cardanfietsen op de markt.